Als leraren hadden wij altijd een grote behoefte te begrijpen wat er precies in onze klassen gebeurde. Het grote mysterie van lesgeven is dat het meestal goed gaat, maar dat af en toe iets niet blijkt te werken, al heb je het nog zo goed voorbereid, of al heb je het al jaren zo gedaan. Op andere momenten heb je de les van je leven, terwijl je er op het oog niets bijzonders voor hebt gedaan. Wij vermoeden dat wij niet de enigen zijn die zich hierover verwonderen.
De oorzaak zit vaak in tamelijk ongrijpbare dingen. Iedereen weet dat klassen in Sinterklaastijd vaak wat drukker zijn dan gewoonlijk. De perioden voor toetsweken zijn ook berucht en zo zijn er nog wat meer ‘usual suspects’. Daar hebben we meestal weinig invloed op, en het is de kunst dan met wat humor en geduld daar zonder kleerscheuren doorheen te komen.
Soms lijkt er met een klas niets te beginnen, zonder dat duidelijk is waarom. Leerlingen hebben nergens zin in en wat je als leraar ook uit de kast haalt, het lukt niet ze in beweging te krijgen. Op andere momenten lijkt er in een klas iets aan de hand te zijn dat de onderlinge sfeer en resultaten negatief beïnvloedt. Je krijgt er maar geen vinger achter, en niet allen de leraar maar ook de leerlingen hebben er veel last van. Op zulke momenten zou je willen dat je als het ware bij de klas naar binnen kon kijken.
Om wat meer inzicht te krijgen in de processen die zich voor onze ogen afspelen, hebben we samen met universitair onderzoeker Rineke van Daalen een onderzoeksmethode ontwikkeld, interactie-onderzoek. Rineke is de auteur van een groot aantal boeken en artikelen over de sociale processen die zich in scholen afspelen.
Interactie-onderzoek is een vorm van onderzoek die leraren in hun eigen praktijk kunnen uitvoeren en die hen kan helpen meer te bereiken met hun leerlingen. Lees hier meer.