Ze komt het spreekkamertje in en gaat tegenover me zitten. Meteen al zie ik dat er iets aan haar is veranderd. Ze kijkt me vrolijk aan, maar dat is niet nieuw. Ik ken Sophie als een opgewekt meisje dat zin in het leven heeft. Voor de Kerstvakantie hebben we elkaar voor het laatst gesproken. Toen was ze gespannen voor de toetsweek en vertelde ze dat haar leven nogal chaotisch was. Nu heb ik een ander mens voor me. Ik ben benieuwd of zij de verandering ook opmerkt.

Motivatiegesprekken

Sophie zat vorig schooljaar in 3 havo en is door haar mentor naar ons verwezen omdat ze geen motivatie voor haar schoolwerk heeft. De meeste lessen vindt ze weinig inspirerend en saai, en ze kan zich thuis maar niet aan haar huiswerk zetten. Voor andere dingen is ze wel gemotiveerd. Ze is heel ondernemend. Ze werkt graag bij haar moeder in de boutique, en houdt zich bezig met mode, tekenen en dj’en. Ze wil graag veel reizen en denkt erover de creatieve kant op te gaan.

Na het kennismakingsgesprek stel ik voor dat ze meedoet met een van de TOP-trainingen op de school waar Els en ik als externen werken (TOP = Toekomstgericht Ontwikkelings Plan). Een paar docenten van deze school zijn opgeleid in het trainen van groepjes onderpresteerders om hen te helpen hun motivatie terug te vinden en betere resultaten te halen.

Vorig najaar is Sophie, inmiddels 16, weer bij me gekomen omdat ze nog steeds moeite heeft zich voor school te motiveren. Ze zegt dat ze aan de TOP-training weinig heeft gehad, maar dat ze aan het eind van het schooljaar op eigen kracht haar cijfers heeft opgehaald en met maar een onvoldoende naar 4 havo is overgegaan. “Ik wilde beslist niet naar de mavo.” Dat motiveerde haar om er hard tegenaan te gaan en in plaats van onvoldoendes achten en negens te halen. “Ik kan het eigenlijk wel, maar ik vind de lessen nog steeds niet leuk.”

We denken samen na over oplossingen die haar kunnen motiveren en helpen haar schoolwerk slimmer aan te pakken. Dat ze een doel voor ogen heeft — een modeopleiding of een eigen magazine — maakt de weerstand tegen school al wat minder. Ze bedenkt zelf dat ze iets aan de chaos in haar leven wil doen. “Mijn kamer is een puinhoop en ik ben vaak van alles kwijt, stencils voor maatschappijleer, mijn boeken. En ik weet vaak niet wat ik de volgende dag moet doen.”

“Wat zou je aan die chaos kunnen doen?” vraag ik.

“Ik kan een map aanschaffen en daar de stencils in doen. Mijn kamer opruimen?”

We bespreken mogelijkheden om meer overzicht te krijgen over haar leven en ze bedenkt zelf dat ze voortaan ’s avonds een lijstje maakt van de dingen die ze de volgende dag moet doen.

Groei

En nu is het januari en zien we elkaar weer.

“Je bent veranderd,” zeg ik. “Je bent gegroeid en lijkt zekerder van jezelf. Vind jij dat ook?”

Ze kijkt me stralend aan.

Ze vertelt dat ze haar kamer heeft opgeruimd en haar boeken en andere schoolspullen netjes in een kast heeft gezet. Van haar ouders heeft ze daarover veel complimenten gekregen. Elke dag een takenlijstje bijhouden heeft haar enorm geholpen en ze heeft haar moeder aangeraden hetzelfde te doen.

“Ja. Ik denk ook dat er iets anders is, maar ik begrijp niet wat.”

“Ik heb wel een idee. Wil je het horen? Je bent bezig volwassen te worden.”

Daar moet ze even over nadenken. “Ja. Dat zou wel kunnen. Ik heb meer overzicht en minder chaos dan eerst.”

“Dat heeft te maken met de veranderingen in je brein. Op jouw leeftijd verandert er in je hoofd van alles. Er worden nieuwe verbindingen aangelegd in je hersenen en overbodige verbindingen worden opgeruimd. Door je leven zelf aan te pakken stimuleer je die ontwikkeling. En dat noemen we volwassen worden.”

Motivatiegesprekken zijn niet meer nodig, besluiten we. Sophie wil wel graag af en toe met me nadenken over wat dat is, volwassen zijn. Dat worden dan meer filosofische gesprekken waarin we deze en andere vragen onderzoeken. Ze denkt dat ze daar veel aan kan hebben. En stiekem denk ik dat het haar nog meer voor school zal motiveren. Verder wil ze weer eens langskomen, als ze voor een toetsweek weer eens het overzicht dreigt kwijt te raken. Ik denk niet dat ze me daarbij nog nodig heeft, maar ze is altijd welkom.

Na afloop van dit gesprek denk ik na over mijn bijdrage aan Sophie’s ontwikkeling. Veel meer dan goed naar haar verhalen luisteren, een paar vragen stellen en een enkele, voorzichtige tip geven was het niet. Zij heeft zelf de grote stappen gezet om haar leven op een rijtje te krijgen. En de natuur helpt daarbij ook een handje.

We zien dat steeds weer gebeuren bij de kinderen die we begeleiden. Naarmate ze ouder worden verdwijnen veel problemen door de rijping van hun brein vanzelf. Onze bijdrage daarbij is beter inzicht geven in wie ze zijn en hoe ze baas kunnen worden over hun leven.